INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Ludwik Kobiela     

Ludwik Kobiela  

 
 
1897-01-22 - 1945-12-30
Biogram został opublikowany w latach 1967-1968 w XIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kobiela Ludwik (1897–1945), nauczyciel gimnazjalny, badacz folkloru i literat. Ur. 22 I w Zarzeczu w pow. bielskim na Śląsku Cieszyńskim. Tamże ukończył szkołę 4-klasową. Był najmłodszym z sześciorga dzieci rolnika i kołodzieja Józefa (1850–1909) i Zuzanny z domu Zygma (1850–1934). K. uczęszczał w l. 1900–17 do państwowego gimnazjum z polskim językiem nauczania i zdał maturę 30 VI 1917 r. W l. 1917–22 jako student zwycz. słuchał wykładów na Wydziale Filozoficznym UJ, a także brał udział w ćwiczeniach proseminarium i seminarium słowiańskiego i polskiego oraz w zajęciach germanistycznych u prof. S. Wukadinovićia. Studia przerwał, zmuszony podjąć pracę w Państwowym Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Mińsku Litewskim (1919–20) i w gimnazjum męskim w Grójcu pod Warszawą (1920–1). Dn. 24 VI 1922 r. uzyskał absolutorium z filozofii. Później był nauczycielem w Państwowym Gimnazjum im. Asnyka w Białej. Od 1 IX 1922 r. do 1925 uczył w prywatnym gimnazjum realnym Macierzy Szkolnej w Orłowej na terenie Czechosłowacji. Wówczas już rozpoczął działalność literacką, zrazu jako autor drobnych utworów scenicznych przeznaczonych dla zespołów szkolnych i amatorskich. M. in. z końcowym okresem jego działalności pedagogicznej na Śląsku Zaolziańskim należy wiązać powstanie komedii Opryszek (rkp.). Dobrą znajomość realiów życia ludu śląskiego wykazuje także później powstałe widowisko sceniczne pt. Córka marnotrawna, które otrzymało główną nagrodę na konkursie literackim zorganizowanym przez Wydział Okręgowy Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury w Katowicach (ok. 1935). K. w maju 1925 zdał egzamin przed Państwową Komisją Egzaminacyjną dla kandydatów na nauczycieli szkół średnich. Przedstawił wówczas pracę pisemną pt. Oda w poezji polskiej XVI i XVII w. W oparciu o dyplom nauczyciela (1926) i po złożeniu egzaminu z głównych zasad nauk filozoficznych Rada Wydziału Filozoficznego UJ w dn. 25 II 1938 r. uznała dyplom nauczycielski za równorzędny z magisterium i nadała K-i stopień magistra filozofii. T. r. został K. członkiem Związku Zawodowego Literatów Polskich.

W r. 1927 przeniósł się K. do Katowic i uczył w państwowych gimnazjach. W tym też okresie zaczynają się pojawiać jego artykuły i rozprawy świadczące o zainteresowaniu folklorem śląskim. M. in. ogłosił kilkanaście drobnych artykułów w ,,Kalendarzu Śląskim”, „Kurierze Literacko-Naukowym”, „Polsce Zachodniej” i „Przewodniku Młodzieży Powstańczej”. Ukazują one K-ę jako sumiennego zbieracza podań i wierzeń śląskich. W „Zaraniu Śląskim” (1929 z. 1, 3) opublikował K. trzy studia poświęcone Karolowi Miarce. Z nich większą wartość przedstawia studium pt. Karol Miarka, jako folklorysta regionalny. Szersze perspektywy badawcze ma rozprawa pt. Stosunek folkloru śląskiego do ogólnopolskiego („Księga o Śląsku”, Pod red. A. Targa, Cieszyn 1929 s. 142–54). Ok. r. 1932 napisał dialektem górnośląskim, przy współudziale J. Rykały (oprac. muzyczne) regionalne widowisko ze śpiewami i tańcami, pt. Gorejący skarb (Kat. 1938). K. jest autorem deklamacji scenicznych przeznaczonych dla młodzieży szkolnej, pt. Hołd Rzeczypospolitej (2 wyd., b. m. i r., Kat. 1935), a także Kantaty młodzieży śląskiej (Kat. 1938). K. współpracował z wieloma pismami jako dziennikarz i jako publicysta czy krytyk literacki, m. in. informując czytelników o ówczesnej śląskiej literaturze regionalnej („Polonista” R. 1: 1930/1 z. 5–6 s. 256–62), o amatorskim ruchu teatralnym na Śląsku (tamże, R. 2: 1932 z. 1–2 s. 63–4) i o życiu artystycznym na Śląsku Zaolziańskim („Kur. Liter.-Nauk.” R. 16: 1939 nr 10). Pisał również sprawozdania dziennikarskie i audycje radiowe z odbywanych wycieczek zagranicznych (Bałkany, Francja, Włochy). W różnorodnej działalności literackiej K-i odnotować warto jeszcze powieść z życia Polaków Zaolziańskich, pt. Bastion („Tempo Dnia” 1939 nr 23–67). Większe jednak walory literackie mają dwie pozycje: wierszowana opowieść dla dzieci, pt. Awantury i przygody, które przeżył figlarz młody (Kr. 1938) i interesujący tom opowiadań pt. Żabi kraj (Cieszyn 1935).

W związku ze zbliżającą się wojną opuścił K. wraz z rodziną Śląsk w sierpniu 1939 r. udając się do Lwowa, skąd w listopadzie przeniósł się do Tenczynka koło Krakowa. W czasie okupacji przebywał w Bochni (grudzień 1939 do stycznia 1945), gdzie był kierownikiem składu węgla i żelaza Małopolskiej Spółki Handlowej. Po powrocie w r. 1945 do Katowic został kierownikiem Oddziału Literackiego w Wydziale Kultury i Sztuki Województwa Śląsko-Dąbrowskiego. Wybrany prezesem utworzonego z jego inicjatywy oddziału Związku Literatów Polskich, w październiku t. r. organizował zjazd literatów polskich na Górze Św. Anny i obrady w Katowicach. W tym okresie powrócił K. do swej ulubionej działalności dramaturgicznej. Przerobił wówczas napisany jeszcze przed wojną utwór pt. Płyniesz Olzo, wiążący się z doświadczeniami wyniesionymi z pracy oświatowej i swej znajomości stosunków na Śląsku Zaolziańskim. Nowa wersja utworu pt. Powróciła nosiła charakter ludowego widowiska i adaptowana była do stosunków panujących na Śląsku Opolskim. K. wprowadził także sceny z partyzantki działającej na tamtejszym terenie. Widowisko to wystawiono w Opolu w grudniu 1945 r., tuż przed śmiercią autora. K. zmarł 30 XII 1945 r. w Katowicach i pochowany został na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza. Uchwałą Prezydium KRN z dn. 18 I 1946 r. został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Pozostawił żonę Krystynę z domu Bajda (ur. 1906) i synów: Bogumiła (ur. 1931), aktora, i Marka (ur. 1935), inżyniera.

 

Portret (olej) pędzla S. Klimowskiego w posiadaniu K. Kobieliny-Klimeckiej; – Gładysz M., Bibliografia etnografii Śląska w zarysie, Kat. 1966; XXV Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Polskiego w Cieszynie. Rok szk. 1919–20, Cieszyn 1920; – Polska bibliografia literacka za lata 1944/5, 1946, 1947, 1948, 1956, Wr. 1957–1960; Słow. Pisarzy, II 140; Słownik folkloru polskiego, Pod red. J. Krzyżanowskiego, W. 1965 s. 171; – Broda J., Śląsk w literaturze polskiej, „Polska Zach.” 1947 nr 22/3; Hierowski Z., L. K., w: 25 lat literatury polskiej na Śląsku 1920–1945, Kat. 1947 s. 60; – „Jutro” 1946 nr 1 (fot.); [Hierowski Z.] h., Piewca „Żabiego Kraju”, „Perspektywy” nr. 7 (Dod. do „Dzien. Zach.” 1956); L. K. piewca ziemi śląskiej – zmarł, „Rzeczpospolita” 1946 nr 2; Pogrzeb L. K-i, „Dzien. Zach.” 1946 nr 5; Widera A., Wspomnienie o L. K-i „Gaz. Robotn.” 1946 nr 186; toż, „Ogniwa” 1948 nr 21 (fot.); Żelechowski W., Piątka literacka [m. in. o L. K-i], „Gaz. Robotn.” 1945 nr 181; – Arch. UJ; Rękopisy w posiadaniu K. Kobieliny-Klimeckiej; – Informacje K. Kobieliny-Klimeckiej i rodziny.

Adam Jarosz

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.